Doğum Kontrol Hapı Nedir? Nasıl Kullanılır?

Doğum kontrol ilaçları, östrojen ve progestin hormonu içeren gebeliğe karşı koruyucu etkisi olan ilaçlardır. Günümüzde kullanılan ilaçların içerisindeki hormon miktarı, geçmiş yıllarda kullanılan ilaçlara göre oldukça düşük düzeydedir. 

Doğum Kontrol Hapı Nasıl Kullanılır?

Dogum kontrol ilaçlarına adetin ilk 5 günü içerisinde başlanır. 21 gün süreyle kullanılır, 7 gün ara verilir ve yeni kutuya başlanır. Böylece her ay, hemen hemen aynı gün yeni kutuya başlanmış olur. Adetin herhangi bir gününde doğum kontrol ilacına başlanabilir. Fakat öncesinde gebelik testi yapılmalı ve 5 gün öncesine kadar korunmasız bir cinsel ilişki mevcutsa doğum kontrol ilacı yerine acil korunma yöntemi kullanılmalıdır. 

Korunmasız ilişkiden 5 günden daha fazla geçmişse gebelik testi yapılarak ilaca başlanabilir fakat 2 hafta sonra tekrar gebelik testi yapılmalıdır. Hamileyken doğum kontrol hapı kullanılmasının gebeliğe bilinen bir zararlı etkisi yoktur. Bazı ilaçlar 28 tablet içerir ve son 7 tablette ya ilaç yoktur, ya da demir içerir. Bu durumda 28 tablet bittikten hemen sonraki gün ikinci kutuya ara vermeden başlanır. 24 gün kullanılan ve 4 gün ara verilen formları ve 84 gün boyunca kullanılan ve 1 hafta ara verilen formları da vardır. Hastanın bireysel özelliklerine, mevcut hastalıklarına ve yaşam tarzına göre ilaç seçimi yapılmalıdır. 

Doğum Kontrol Hapı Ne İşe Yarar?

Doğum kontrol ilaçları beyindeki hormon merkezine etki ederek yumurtlamayı baskılar. Rahim ağzındaki mukusun kıvamını artırarak spermin rahme geçişine engel olur. Rahim içi tabakayı incelterek embriyonun yerleşmesine engel olur.

Doğum Kontrol Hapı Hangi Durumlarda Kullanılır?

Doğum kontrol ilaçlarının gebelikten koruma dışında da faydaları vardır. Doğum kontrol hapı etkilerine bakacak olarsak; 

• Adet sancılarını azaltır.
• Çikolata kisti hastalığının kliniğini hafifletir.
• Polikistik over sendromu olan hastaların adetlerini düzene sokar.
• Adet düzensizliği olan hastaların adetlerini düzenler.
• Menstrüel migreni engeller.
• Kemik mineral yoğunluğunda artış sağlar.
• Yumurtalık ve rahim kanseri riskinde azaltır.
• Sivilce ve tüylenmeyi azaltır (anti-androjenik özellikli preparatlarda).
• Miyoma gelişme riskinde ve miyoma bağlı kanamada azaltır .
• İyi huylu meme hastalığı riskinde azalma olasılığı vardır.
• Kolorektal kanser riskini azaltma olasılığı vardır.

Doğum Kontrol Hapı Ne Sıklıkla Kullanılmalıdır?

Doğum kontrol ilacı menopoza kadar ve menopozdan bir yıl sonrasına kadar ara verilmeden doktor kontrolünde kullanılabilir.

Doğum Kontrol Hapı Yan Etkileri Nelerdir?

Doğum kontrol ilaçları yan etkileri genellikle ilk üç ayda hafif şekilde görülebilir. Bu yan etkiler:

• Leke şeklinde ara kanamalar,
• Bulantı, 
• Kilo artışı,
• Memelerde hassasiyet,
• Baş ağrısı

şeklindedir. Yapılan çalışmalarda bu etkilerin görülme sıklığı plasebodan farklı değildir. 

 Doğum kontrol ilaçlarının en riskli yan etkisi tromboemboli, kalp krizi ve inme riskidir. Bu etkileri kanın pıhtılaşmasını arttırarak ve damar duvarı üzerini doğrudan etkileyerek oluşturur. Doğum kontrol ilaçları içerisindeki östrojen miktarını çok azalması ile bu yan etkiler çok seyrek görülmektedir. Sağlıklı bir kadında tromboemboli riski 10.000’de beştir, doğum kontrol ilaçları bu riski iki kat arttırır. Gebelik bu riski beş kat, lohusalık dönemi 100 kat arttırır. Ailede tromboemboli öyküsü varsa doğum kontrol ilacı başlanmamalıdır.

Doğum kontrol ilaçları karaciğerde hepatosellüler adenoma riskini hafif düzeyde artırır. 

Çalışmalarda doğum kontrol ilaçları ile meme kanseri arasında ilişki saptanmamıştır. Doğum kontrol ilaçları yumurtalık kanseri riskini %30 ila %50 oranında azaltır yine rahim içi kanseri insansını da %50 oranında azaltır. Bağırsak kanseri riskini azalttığı bazı çalışmalarda gösterilmiştir. Sonuç olarak doğum kontrol ilaçları genel olarak kanser riskinde artışa neden olmazlar.

Adet Olmadan Doğum Kontrol Hapına Başlanır Mı?

Adet olmadan doğum kontrol hapı başlanabilir. Öncesinde gebelik testi mutlaka yapılmalıdır. Adetin ilk gününden sonra başlanırsa koruyucu etkinliği bir hafta sonra başlayacağı için 7 gün boyunca ek korunma yöntemi kullanılmalıdır. Son 5 gün içerisinde korunmasız bir ilişkiniz oldu ise doktorunuza başvurunuz. 

Doğum Kontrol İlacı Adeti Keser Mi Geciktirir Mi?

Doğum kontrol ilaçları adet kanama miktarını azaltır. Bazı hastalarda adeti tamamen kesebilir.

Doğum Kontrol Hapı Aldıktan Sonra İlişkiye Ne Zaman Girilir?

Doğum kontrol ilacı adetin ilk günü başlanırsa koruyuculuğu hemen başlar fakat ilk gününden sonra başlanırsa 7 gün ek korunma yöntemi kullanılmalıdır.

Doğum Kontrol Hapı Kilo Aldırır Mı?

Aldırmaz. Bilimsel çalışmalarda plasebo ile aralarında, kilo aldırma acısından fark bulunmamıstır.

Doğum Kontrol Hapı Mide Bulantısı Yapar Mı?

Doğum kontrol hapı mide bulantı yapabilir. Mide bulantısı yan etkisi, dogum kontrol ilacı kullanan kadınların yüzde 10 undan azında görülür ve genellikle hafiftir. 1 ay kullanım sonrasında genellikle düzelir. Bulantı devam edecek olursa ilacı farklı bir formla değiştirmek ya da bırakmak gerekebilir.

Doğum Kontrol Hapı Saç Çıkarır ya da Uzatır Mı?

Dogum kontrol hapı içerisinde anti androjen etkili bir progesteron türevi varsa saç dökülmesini engeller. 

Doğum Kontrol Hapı Kullanırken Hamile Kalınır Mı?

Doğum kontrol hapını doğru biçimde kullanırsanız gebe kalma ihtimaliniz oldukça düşüktür. Doğum kontrol haplarının koruyuculuğu yüzde yüze yakındır. Gebelik şüpheniz olursa gebelik testi yaptırmalısınız.

Doğum Kontrol Hapı Kullanırken Hamile Kalınırsa Nasıl Anlaşılır?

Gebelik şüpheniz varsa mutlaka gebelik testi yaptırmalısınız. Kliniğimizde kanda ve idrarda gebelik testi yapılmaktadır. 

Doğum Kontrol Hapı Kullanırken İçine Boşalması Durumunda Hamile Kalınır Mı?

Doğum kontrol hapı kullanırken partneriniz içinize boşalırsa, ilacı kullanımını uygun şekilde kullandıysanız gebe kalmazsınız. Adetin ilk günü ilaca başladıysanız koruyuculuğu hemen başlar. Adetin 2. gününden itibaren ya da daha sonra başladıysanız 1 hafta ek yöntem kullanmalısınız. İlacı hergün içmelisiniz.

Doğum Kontrol Hapı Kullanırken 7 Günlük Arada Adet Görmeme Durumu

Doğum kontrol hapı kullanırken 7 günlük arada adet görmeyebilirsiniz. Bu beklenen durumlar içerisindedir. İlaç formu dozu değiştirilerek tekrar adet görmeniz sağlanabilir.

Doğum Kontrol Hapı Reçeteli Mi?

Doğum kontrol ilaçları reçetelidir fakat SGK ödeme kapsamında değildir. 

Doğum Kontrol İlaçları Kanser Yapar Mı?

Doğum kontrol ilaçları kanser arasında ilişki genellikle yoktur. Çalışmalarda doğum kontrol ilaçları ile meme kanseri arasında ilişki saptanmamıştır. Doğum kontrol ilaçları yumurtalık kanseri riskini %30 ila %50 oranında azaltır yine rahim içi kanseri insansını da %50 oranında azaltır. Bağırsak kanseri riskini azalttığı bazı çalışmalarda gösterilmiştir. Sonuç olarak doğum kontrol ilaçları genel olarak kanser riskinde artışa neden olmazlar.

Yeni Başlayanlar İçin Doğum Kontrol Hapı

Doğum kontrol hapına ilk kez başlayacak kadınlar mutlaka doktor kontrolünden geçmelidir. Özellikle var olan hastalıkları, ailede var olan hastalıklar, kullanılan ilaçlar, hastanın fizik muayene bulguları ilacın etken maddesine ve dozuna karar vermede oldukça önemlidir.

Doğum Kontrol Hapı Zararları Nelerdir?

Doğum kontrol hapları, kullanım öncesinde yeterli değerlendirme yapılarak uygun dozda başlanırsa oldukça güvenilir ilaçlardır. Uzun yıllar boyunca kullanılabilmeleri büyük avantajdır. Bazı hastalarda aşağıdaki yan etkileri yapabilir:

• Mide bulantısı
• Memelerde dolgunluk hissi ve hassasiyet
• Migren ataklarında artma, şiddetlenme
• Karında şişkinlik, hazımsızlık
• İştah artışı
• Sinirlilik, gerginlik, duygu durum değişiklikleri
• Cinsel yolla geçen hastalıklardan korumama 
• Libido kaybı (Cinsel istek ve cinsel dürtülerde azalmalar)
• Ara kanamaları (Özellikle kullanıma başladıktan sonra ilk 3 ayda görülür)
• Adet kesilmesi(ilacı bırakınca düzelir)
• Pıhtı atma
• Karaciğerde lezyonlar

Doğum Kontrol Hapı Kullanımı Nasıl Olmalı?

Dogum kontrol ilaçlarına adetin ilk 5 günü içerisinde başlanır. 21 gün süreyle kullanılır, 7 gün ara verilir ve yeni kutuya başlanır. Böylece her ay hemen hemen aynı gün yeni kutuya başlanmış olur. Adetin herhangi bir günü de doğum kontrol ilacına başlanabilir. Fakat öncesinde gebelik testi yapılmalı ve 5 gün öncesine kadar korunmasız bir cinsel ilişki mevcutsa acil korunma yöntemi kullanılmalıdır. Korunmasız ilişkiden 5 günden daha fazla geçmişse gebelik testi yapılarak ilaca başlanabilir fakat 2 hafta sonra tekrar gebelik testi yapılmalıdır. 

Hamileyken doğum kontrol hapı kullanılmasının gebeliğe bilinen bir zararlı etkisi yoktur. Bazı ilaçlar 28 tablet içerir ve son 7 tablette ya ilaç yoktur, ya da demir içerir. Bu durumda 28 tablet bittikten hemen sonraki gün ikinci kutuya ara vermeden başlanır. 24 gün kullanılan ve 4 gün ara verilen formları ve yurt dışında 84 gün boyunca kullanılan ve 1 hafta ara verilen formları da vardır. Hastanın bireysel özelliklerine, mevcut hastalıklarına ve yaşam tarzına göre ilaç seçimi yapılmalıdır. 

Doğum Kontrol Hapı Bitince Adet Olmadım?

Doğum kontrol hapı bitince adet olamayabilirsiniz. Doğum kontrol ilacı kullanımını tamamen bırakınca adetleriniz geri döner. Gebelik testi yapıp sonuç negatifse, bir önceki ilacın son dozundan sonra 7 günlük ara verdikten sonra adet olamasanız da tekrar ilacınıza başlayabilirsiniz.

Doğum Kontrol Hapı Kanama Durmuyor

Doğum kontrol hapı kullanırken ara kanmalar yaşayabilirsiniz. Bu kanamalardan dolayı doğum kontrol hapı kullanırken adet olduğunuzu düşünebilirsiniz. Doğum kontrol ilacı kullanırken ara kanamaları engellemek için ilacını dozunu düzenlemek faydalı olabilir. Fakat adet kanamasından daha yoğun bir kanama yaşayacak olursanız doktoruna başvurabilirsiniz. Yoğun kanamanız ilaç dışı nedenlerden kaynaklanıyor olabilir. 

Adet Düzensizliği İçin Doğum Kontrol Hapı Kullanılabilir Mi?

Doktorunuz tarafından gerekli muayeneler yapıldıktan sonra adet düzenleme amaçlı doğum kontrol hapı kullanılabilir.

Korunmasız İlişki Sonrası Doğum Kontrol Hapı Kullanımı

Korunmasız ilişkiden sonra 5 gün içerisinde acil korunma yöntemleri kullanılmalıdır. Korunmasız ilişkiden 5 günden daha fazla geçmişse gebelik testi yapılarak ilaca başlanabilir fakat 2 hafta sonra tekrar gebelik testi yapılmalıdır. Hamileyken doğum kontrol hapı kullanılmasının gebeliğe bilinen bir zararlı etkisi yoktur.

Doğum Kontrol Hapını Kullanmayı Unutursanız

Doğum kontrol hapı bir gün alınması unutulursa ertesi gün iki tane hap içilir. 2 gün üst üste hap unutulursa, 2 gün boyunca hergün iki tablet alınıp 7 gün boyunca ek yöntem kullanılmalıdır. 2 günden daha fazla hap alınması unutulursa;

Döngünün ilk haftasında iki veya daha fazla hap kaçırılırsa ve bu hafta içinde korunmasız ilişki olursa, acil kontrasepsiyon kullanımı gebelik riskini azaltabilir. Hormon haplarının son haftasında (3. hafta, 28 günlük bir paketin 15 ila 21. günleri) haplar atlanmışsa, hasta hormon haplarının son haftasını (3. hafta) bitirmeli, ardından 4. haftayı (plasebo hapları) atlamalı ve hemen ertesi gün yeni bir hap paketine geçmelidir. Yeni bir pakete başlayamıyorsa, yeni bir paketten hormonal haplar yedi gün üst üste alınana kadar yedek kontrasepsiyon kullanılmalıdır.

Doğum Kontrol İlacını Bıraktıktan Sonra;

Doğum kontrol ilacını bıraktıktan sonra 30 gün içerisinde adet döngüsü tekrar başlar.