HPV nedir?
İnsan papilloma virüsü (HPV), erkeklerde ve kadınlarda anogenital ve orofarengeal hastalığa neden olan cinsel yolla bulaşan bir virusdür. Yüksek riskli HPV genotipleri ile kalıcı viral enfeksiyon neredeyse tüm serviks kanseri vakalarının sebebidir. Yüksek riskli HPV genotipleri (tipleri) 16 ve 18, dünya çapındaki tüm serviks kanserlerinin yaklaşık yüzde 70’ine ve tip 31, 33, 45, 52 ve 58 yüzde 20’sine neden olmaktadır. HPV tip 16 ve 18 ayrıca anal kanserlerin yaklaşık yüzde 90’ına ve orofaringeal kanser, vulvar ve vajinal kanser ve penis kanserinin önemli bir kısmına neden olmaktadır. HPV tip 6 ve 11 anogenital siğillerin yaklaşık yüzde 90’ına neden olur.
HPV enfeksiyonu bulaşına ve sonrasında HPV ile ilişkili hastalık gelişimine karşı korunma amacıyla HPV aşıları geliştirilmiştir.
Hangi HPV aşısı yaptırmalıyım?
İnsan papilloma virüsü 9 valanlı aşısı, dört valanlı aşıyla aynı HPV tiplerini (6, 11, 16 ve 18) ve ayrıca 31, 33, 45, 52 ve 58 tiplerini hedef alır. Kliniğimizde HPV 9 lu aşı yapılmaktadır.
HPV aşısı hangi kanserlerden korur?
Aşıların hepsi ilk HPV enfeksiyonunu ve daha sonra HPV ile ilişkili lezyonları önlemek için tasarlanmış profilaktik aşılardır. Amerika Birleşik Devletleri’nde 9 valanlı aşı, kadınlarda servikal, vulvar, vajinal, anal, orofarengeal ve diğer baş ve boyun kanserlerinin, anogenital prekanseröz ve displastik lezyonların ve genital siğillerin önlenmesi için ve erkeklerde anal, orofarengeal ve diğer baş ve boyun kanserlerinin, anal prekanseröz ve displastik lezyonların ve genital siğillerin önlenmesi için özel olarak onaylanmıştır.
Mevcut HPV ile ilişkili lezyonların gerilemesini sağlamak üzere tasarlanmış terapötik aşılar geliştirme aşamasındadır ancak klinik olarak mevcut değildir
HPV aşısının kadınlar için faydaları nelerdir?
HPV 9 lu, HPV 4 lü veya human papillomavirus bivalent aşısı ile aşılama, kalıcı HPV enfeksiyonundan kaynaklanabilecek kanserlere karşı güvenli bir şekilde koruma sağlamaktadır. Her üç HPV aşısı tarafından hedeflenen HPV tip 16 ve 18, dünya çapındaki tüm rahim ağzı kanserlerinin yaklaşık yüzde 70’ine ve 9 valent aşı tarafından ek olarak hedeflenen HPV tip 31, 33, 45, 52 ve 58 ise yüzde 20’sine neden olmaktadır. HPV tip 16 ve 18 de anal kanserlerin yaklaşık yüzde 90’ına ve vajinal, vulvar ve orofaringeal kanserlerin önemli bir kısmına neden olmaktadır. Dört değerlikli veya 9 değerlikli HPV aşısı ile aşılama aynı zamanda anogenital siğillere karşı da koruma sağlar (yüzde 90’ına HPV tip 6 ve 11 neden olur); iyi huylu lezyonlar olmalarına rağmen fiziksel ve psikolojik morbidite ile ilişkilidirler ve yüksek oranda tedavi başarısızlığına sahiptirler. HPV aşılamasının yan etkileri genellikle hafif lokal reaksiyonlarla sınırlıdır.
HPV aşısının erkeklere faydaları nelerdir?
HPV tip 16 ve 18, anal kanserlerin yaklaşık yüzde 90’ına ve orofarengeal ve penis kanserlerinin önemli bir kısmına neden olmaktadır. Human papillomavirus 9-valent veya human papillomavirus quadrivalent aşı ile aşılama aynı zamanda anogenital siğillere karşı da koruma sağlar (bunların yüzde 90’ına HPV tip 6 ve 11 neden olur). Erkekler arasında HPV ile ilişkili kanserlerin ve prekanserlerin genel yükü, kadınlardaki rahim ağzı kanseri yükünden daha azdır. Bununla birlikte, kadınlara kıyasla erkeklerde HPV aşılamasının doğrudan mutlak faydası daha az olmasına rağmen, sürü bağışıklığından kaynaklanan ek nüfus faydaları ve HPV aşılarının belgelenmiş güvenliği nedeniyle erkeklerin aşılanmasının genel faydası potansiyel risklerinden daha ağır basmaktadır.
Birleşik Devletler’deki Bağışıklama Uygulamaları Danışma Komitesi (ACIP) ile uyumlu olarak, aşağıdaki yaş aralıklarındaki tüm kadın ve erkekler için rutin HPV aşılamasını öneriyoruz:
- Rutin HPV aşılamasının 11 ila 12 yaşlarında yapılması önerilir. Bu aşı 9 yaşından itibaren uygulanabilir.
- ACIP, 27 yaş ve üzeri yetişkinler için aşılamanın rutin olarak önerilmediğini; bu yaş grubundaki kişilerin aşılanması kararının bireysel olarak verilmesi gerektiğini belirtmektedir. HPV aşı tiplerine önceden maruz kalma olasılığı yaşla birlikte artar ve bu nedenle HPV aşılamasının popülasyon faydası ve maliyet etkinliği yaşlı hastalar arasında daha düşüktür . Bununla birlikte, bu yaş grubundaki bazı bireyler için, örneğin daha önce cinsel deneyimi olmayanlar veya daha önce sınırlı sayıda cinsel partneri olanlar için, daha önce HPV’ye maruz kalma riski çok düşük olabilir. Bu tür bireylere, gelecekte HPV’ye maruz kalma riskleri olduğu düşünülüyorsa (örneğin, beklenen yeni cinsel partnerler) HPV aşısı öneriyoruz. Destekleyici veriler sınırlı olmakla birlikte, 26 yaşından büyük olsalar bile HPV’ye mesleki maruziyet riski altında olabilecek sağlık çalışanlarına da HPV aşısı öneriyoruz.
HPV pozitif hasta HPV aşısı yaptırabilir mi?
Cinsel olarak aktif olan bireyler yine de yaşa özgü önerilere uygun olarak aşılanmalıdır.
Anormal Papanicolaou testi, genital siğil veya HPV enfeksiyonu öyküsü HPV bağışıklaması için bir engel DEĞİLDİR. Bununla birlikte, HPV aşı tiplerinden biri veya daha fazlası ile enfekte olmuş kişiler için aşı daha az faydalıdır.
Cinsel olarak aktif olan bireyler yine de yaşa özgü önerilere uygun olarak aşılanmalıdır. Anormal Papanicolaou testi, genital siğil veya HPV enfeksiyonu öyküsü HPV aşısı için bir engel DEĞİLDİR. Bununla birlikte, HPV aşı tiplerinden biri veya daha fazlası ile enfekte olmuş kişiler için aşılama daha az faydalıdır.
Daha önce dörtlü HPV aşısı yaptıran biri 9 lu aşı yaptırmalı mı?
En yaygın yüksek riskli HPV tiplerini hedefleyen bivalan veya kuadrivalan aşı ile HPV aşı serisini tamamlamış olan hastalar için 9 valanlı aşı ile yeniden aşılama muhtemelen bireysel fayda sağlayacaktır bu yüzden tekrar 9 valanlı aşıyı önermiyoruz.
Hamilelikte HPV aşısı yapılabilir mi?
Güvenlikle ilgili sınırlı bilgi nedeniyle hamilelik sırasında HPV aşısı önerilmemektedir. Yanlışlıkla kullanımdan elde edilen veriler giderek artmaktadır ve güven vericidir. Bu nedenle, aşı şemasına başladıktan sonra bir kadının hamile olduğu tespit edilirse, mevcut kanıtların aşılama ile olumsuz gebelik sonucu riskinde herhangi bir artışa işaret etmediği konusunda güvence verilebilir. Bununla birlikte, şemanın geri kalanı doğum sonrasına ertelenmelidir.
HPV aşılaması, servikal intraepitelyal neoplazi (CIN2 veya 3) ve in situ adenokarsinom dahil olmak üzere servikal hastalığın önlenmesinde etkilidir . Büyük gözlemsel çalışmalarda ulusal HPV aşılama programlarının başlatılmasının ardından servikal kanser görülme oranında önemli düşüşler olduğunu göstermiştir. Buna ek olarak, dört değerlikli ve 9 değerlikli HPV aşılarının vajinal ve vulvar intraepitelyal neoplazi görülme oranını azalttığı gösterilmiştir. Aşı etkinliği, daha önce HPV enfeksiyonu geçirmemiş olanlarda en yüksek düzeydedir.
HPV aşısı ne kadar koruyucu?
9 valanlı HPV aşısı – Uluslararası randomize bir çalışmada 16-26 yaş arası yaklaşık 14.000 kadında 9 valanlı aşı ile quadrivalent aşı karşılaştırılmıştır. CIN2 veya daha şiddetli hastalık, VIN2 veya 3 ve HPV tip 31, 33, 45, 52 ve 58 (quadrivalent aşıda bulunmayan tipler) ile ilişkili VaIN2 veya 3’ü önlemede 9 valanlı aşının etkinli yüzde 97 dir. Yani aşı oldukça başarılıdır.
HPV aşısı yan etkileri var mı?
İnsan papilloma virüsü 9 valanlı aşısı için dört valanlı aşıya göre daha az sayıda ruhsatlandırma sonrası güvenlik verisi mevcuttur. Genel güvenlik profili benzer görünmekle birlikte, hafif lokal (yani sadece aşı yapılan bölgede) reaksiyonların sıklığı 9 valanlı aşıda daha yüksek olabilir.
15.000’den fazla kişinin en az bir doz 9 valanlı aşı aldığı yedi çalışmanın analizinde, en yaygın yan etkiler hafif veya orta dereceli enjeksiyon bölgesi reaksiyonları (ağrı, eritem ve şişme) olmuştur. Bunlar quadrivalent aşıya göre biraz daha sık meydana gelmiştir. Sistemik advers etkilerin (örn. baş ağrısı, ateş, mide bulantısı, baş dönmesi) sıklığı 9-valent ve quadrivalent aşılarda benzerdi. Ciddi advers etkiler yüzde 0,1 oranından daha az görülmektedir.
HPV aşılarının güvenliği büyük klinik çalışmalarda belgelenmiştir. Bu aşıların hepsi viral kapsidi taklit eden, genetik materyal içermeyen virüs benzeri partiküller kullanmakta ve iyi yapılandırılmış güvenlik kayıtlarına sahip biyolojik sistemlerde üretilmektedir.
HPV aşısının güvenliğine ilişkin artan veriler ışığında, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Aşı Güvenliği Küresel Danışma Komitesi, fayda-risk profilinin olumlu olmaya devam ettiğini belirtmiştir. Ayrıca, biyolojik veya epidemiyolojik kanıtların yokluğunda anekdot raporlarına dayanarak ortaya atılan zarar iddialarına karşı uyarıda bulunmuştur.
HPV aşısı kısırlık yapar mı?
Kısırlık ile HPV aşısı arasında bir ilişki görünmemektedir. Bir milyondan fazla kadın hastayı içeren dört çalışmanın meta analizinde, HPV aşısı almayanlara kıyasla quadrivalent valent HPV aşısı alan hastalarda erken yumurtalık yetmezliği için önemli bir risk bulunmamıştır (RR 0.47, %95 CI 0.14-1.59) [. 1000’den fazla kadının katıldığı bir başka ulusal veri tabanı gözlemsel çalışması da 20 ila 33 yaş arası kadınlarda HPV aşısı yaptırma ile kendi bildirdikleri kısırlık olasılığı arasında bir ilişki olmadığını göstermiştir. Ayrıca, ABD merkezli bu çalışmalarda aşılanmış kadınlar arasında erken yumurtalık yetmezliği veya kısırlık görülme oranı aşı yapılmayan gruba kıyasla farklılık göstermemiş veya daha düşük olmuştur, bu da HPV aşısı ile kısırlık arasında bir ilişki olmadığını düşündürmektedir.
- HPV aşısı, 10 yaşından sonra hem erkek hem kız cocuklarını yapılması önerilmektedir.
- HPV aşısı 45 yaşına kadar uygulanabilir, 45 yaş sonrası hasta ile birlikte karar verilmelidir.
HPV aşısının, serviks, vajen , nazorafareks ve anal kanserlere karşı koruyucu etkisi vardır. Özellikle HPV bulaşı olmadan yapılırsa, kadınlarda çok sık görülen rahim agzı (serviks) kanserine karşı yüzde yüze varan koruyuculuğu vardır.
HPV aşısı, yan etkisinin az olması sebebiyle oldukça güvenli bir aşıdır.
Doç. Dr. Işıl Köleli Kadın Hastalıkları ve Doğum 2024 Özel muayenehane-Antalya
